Το πραγματικό πρόβλημα με τον «Καλλικράτη»

Η δημοσίευση του τελικού κειμένου του νομοσχεδίου για τον «Καλλικράτη», μαζί με τη δημοσίευση του χωροταξικού σχεδίου, βάσει του οποίου θα διαμορφωθεί ο νέος αυτοδιοικητικός χάρτης της χώρας, πυροδότησαν πλήθος αντιδράσεων όχι μόνο στη Ημαθία (Δήμος Ανθεμίων, Δήμος Αιγών κτλ) αλλά και σε όλη την ελληνική επικράτεια. Αντιδράσεις που εστιάζονται στην άρνηση των προτεινόμενων συνενώσεων σημερινών δήμων, σε αιτήματα αναφορικά με το πού θα πάει η πρωτεύουσα του νέου δήμου, ποιοι δήμοι θα συνενωθούν κτλ. Αυτές οι αντιδράσεις λειτούργησαν αποπροσανατολιστικά αφού κρύβουν το περιεχόμενο και την ουσία της αντιδραστικής μεταρρύθμισης και συσκοτίζουν τον ταξικό της χαρακτήρα.

Με αυτό τον τρόπο εξυπηρετούν σε τελική ανάλυση τα σχέδια της κυβέρνησης. Τι πιο βολικό λοιπόν για την κυβέρνηση, οι διαμαρτυρίες να εστιάζονται στο εάν θα καταργηθεί ή όχι ένας δήμος .
Οταν την ίδια στιγμή, η διοικητική μεταρρύθμιση στρώνει το έδαφος για τις μπίζνες των λαμόγιων, φορτώνει με νέα οικονομικά βάρη τη λαϊκή οικογένεια, βάζει μπουρλότο στον τομέα της Δημόσιας Υγείας, της Πρόνοιας και της Παιδείας και πετάει στο δρόμο χιλιάδες εργαζόμενους;
Το πραγματικό πρόβλημα με τον «Καλλικράτη» δε βρίσκεται στο αν θα γίνουν αυτές ή εκείνες οι συνενώσεις δήμων. Ούτε πού θα πάει η πρωτεύουσα του νέου δήμου που θα δημιουργηθεί. Το πραγματικό πρόβλημα αφορά το περιεχόμενο και τη στόχευση της νέας διοικητικής μεταρρύθμισης: Γιατί γίνεται; Για ποιον γίνεται και πού αποσκοπεί; Ποιες είναι οι συνέπειες για τους δημότες και τους εργαζόμενους ;
Οι διοικητικές μεταρρυθμίσεις δυστυχώς δε γίνονται επειδή έτσι σκέφτηκε ο άλφα ή ο βήτα υπουργός. Καθορίζονται στο πλαίσιο της διαχείρισης της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης προς όφελος του κεφαλαίου και της συμμετοχής της χώρας στην ΕΕ και στην ΟΝΕ.Προκύπτουν πάντοτε από τις ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας και ανάπτυξης, δηλαδή από τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου. Σε αυτό το πλαίσιο ο «Καλλικράτης» δε θα μπορούσε να είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από μια προσαρμογή των διοικητικών δομών του κράτους στις εξελίξεις και στις απαιτήσεις της οικονομίας της αγοράς. Αυτό η ίδια η κυβέρνηση το ομολογεί χωρίς περιστροφές.
Στο αρχικό σχέδιο της κυβέρνησης για τον «Καλλικράτη» ομολογούνταν αβίαστα πως η παλιότερη μεταρρύθμιση, ο «Καποδίστριας» δηλαδή, έγινε γιατί «οι νέες προοπτικές για την τοπική αυτοδιοίκηση και οι σημαντικές ευκαιρίες που πρόσφερε η Ευρωπαϊκή Ενοποίηση δεν μπορούσαν να αξιοποιηθούν από μια πρωτοβάθμια αυτοδιοίκηση που ήταν κατακερματισμένη σε χιλιάδες κοινότητες και δήμους οι οποίες αδυνατούν, ιδίως στην ύπαιθρο, να ανταποκριθούν στους νέους τους ρόλους». Με άλλα λόγια, αυτή η μορφή της Τοπικής Διοίκησης δεν εξυπηρετεί την προώθηση της πολιτικής της ΕΕ, δε διευκολύνει την επιχειρηματική δράση. Οι δήμοι δεν είναι ακόμη «σωστοί επιχειρηματίες».
Ακριβώς τα ίδια λέγονται σήμερα για την «αναγκαιότητα» του «Καλλικράτη», προσαρμοσμένα στις σύγχρονες εξελίξεις. Στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει το νομοσχέδιο διαβάζουμε: «Από την 1η Δεκεμβρίου 2009 έχει τεθεί σε ισχύ η Συνθήκη της Λισαβόνας. Ετσι, η παρούσα νομοθετική πρωτοβουλία (πρόγραμμα "Καλλικράτης") εναρμονίζεται και συμβαδίζει με αρχές και αξίες που αποτελούν τη βάση για το ευρύτερο πλαίσιο μέσα στο οποίο θα εφαρμοστεί, αυτό της Ευρωπαϊκής Ενωσης».
Στο πλαίσιο αυτό, εισηγούμενος το νομοσχέδιο στο υπουργικό συμβούλιο, ο υπουργός Εσωτερικών Γ. Ραγκούσης έδωσε μία ακόμα διάσταση σχετικά με τη συμβολή του «Καλλικράτη» στη διαχείριση της κρίσης προς όφελος του κεφαλαίου: Ο «Καλλικράτης», είπε, «είναι αναπόσπαστο κομμάτι του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αλλά και ένα από τα θεμέλια της νέας αξιοπιστίας που οικοδομεί καθημερινά η κυβέρνηση».
Στα παραπάνω θα μπορούσε, βεβαίως, κάποιος να αντιτάξει πως ανεξάρτητα από το χαρακτήρα της μεταρρύθμισης, αυτή ενδέχεται να φέρει λύσεις στα λαϊκά προβλήματα λόγω του μεγάλου μεγέθους - άρα και της δύναμης - των νέων αυτοδιοικητικών μονάδων (δήμων και περιφερειών).
Όμως ισχύει ακριβώς το αντίθετο.
Η κυβέρνηση έχει αποσαφηνίσει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι ο «Καλλικράτης» θα «εξοικονομήσει»1.2 δις ευρώ από τη ανεργία και τη μεγαλύτερη ανατροπή στις εργασιακές σχέσεις και τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Τα σημερινά νομικά πρόσωπα και επιχειρήσεις των δήμων μειώνονται δραστικά (θα απομείνουν κάτω από 2.000 από 6.000 που είναι σήμερα). Οι συμβασιούχοι (πάνω από 35.000) θα απολυθούν και θα μειωθεί και ο αριθμός του υπόλοιπου προσωπικού (μόνιμοι και Ιδιωτικού Δικαίου αορίστου χρόνου) μέσω των νέων οργανισμών που θα δημιουργηθούν. Σε κάθε πάντως περίπτωση, νέες θέσεις πλήρους και σταθερής εργασίας δεν πρόκειται να δημιουργηθούν και με την απαγόρευση των προσλήψεων λόγω κρίσης θα ήταν τουλάχιστον αφέλεια να νομίζει κανείς ότι θα τακτοποιηθεί ο ίδιος ή τα παιδιά του αν η έδρα του δήμου πάει στην πόλη του ή αν πάνε στο χωριό του κάποιες υπηρεσίες.
Ο «Καλλικράτης» είναι μια καλή μεταρρύθμιση για το κεφάλαιο, αφού δημιουργώντας μεγάλες αυτοδιοικητικές μονάδες δημιουργεί μεγάλες αγορές για τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα που αναζητούν κερδοφόρες μπίζνες (πράσινη ανάπτυξη, φιλέτα γης, τουρισμός κλπ.). Αυτό, αν συνδυαστεί με τις αλλαγές που προωθούνται στις εργασιακές σχέσεις (κατάργηση συλλογικών συμβάσεων, δραστική μείωση του κατώτατου μισθού, σχετική απελευθέρωση των απολύσεων κλπ.), αναδεικνύει το πραγματικό περιεχόμενο που έχει το κυβερνητικό επιχείρημα ότι οι μεγάλοι δήμοι, π.χ., θα φέρουν μεγάλα έργα και επενδύσεις - άρα δουλειές. Τα έργα και οι επενδύσεις - αν έρθουν - θα έρθουν στο πλαίσιο ενός εργασιακού μεσαίωνα, θα πληρωθούν διπλά και τριπλά από τα λαϊκά στρώματα για να γίνουν και για να χρησιμοποιηθούν (όπως π.χ.το εργοστάσιο σκουπιδιών στη θέση 12-που αντι για 30 εκατ,ευρω θα το πληρωσουμε πανω από 300 εκατ,ευρω, τα διόδια στους οδικούς άξονες, το ρεύμα από την πράσινη ανάπτυξη κτλ). Θα ξεζουμίσει στην κυριολεξία τις λεγόμενες «τοπικές κοινωνίες» για να γεμίσουν τα θησαυροφυλάκια εκείνων που θα τα αναλάβουν (με κρατική επιδότηση φυσικά).
Ο «Καλλικράτης», τέλος, θα φέρει την ακόμα μεγαλύτερη εμπορευματοποίηση και επιχειρηματική δράση σε τομείς όπως η Υγεία η Παιδεία, και η Πρόνοια. Περαιτέρω κατακερματισμό και κατηγοριοποίηση τέτοιων υπηρεσιών που θα εξαρτώνται από το τοπικό φορολογικό βάρος, δηλαδή από την αφαίμαξη του λαϊκού εισοδήματος. Αν θέλουμε να δούμε στη πράξη τι σημαίνει εμπορευματοποίηση και επιχειρηματική δράση των Δήμων αρκεί να δούμε πόσο χρεώνουν τα τροφεία των παιδικών σταθμών οι δήμοι Αλεξάνδρειας, Πλατέως και Αντιγονιδών, από εκει θα βγάλουμε και τα αναγκαία συμπεράσματά μας, τόσο για το τι μας επιφυλάσσει το μέλλον ,όσο και ποιός δήμος είναι ο σκληρότερος επιχειρηματίας.
Δυστυχώς καμιά διοικητική αναδιάρθρωση δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις αιτίες της οικονομικής κρίσης αλλά και τις αντιλαϊκές συνέπειές της, εφόσον υπάρχει συγκεκριμένη δομή διοίκησης, κεντρική και τοπική.
Σε καμία περίπτωση ο «Καλλικράτης» και η μεταφορά αρμοδιοτήτων σε δήμους και περιφέρειες δεν θα εξασφαλίσει τη σταθερή και μόνιμη εργασία, ούτε τη παροχή δωρεάν υπηρεσίων Υγείας και Πρόνοιας η μήπως υπάρχει κανείς που να πιστεύει ότι θα γίνει πιο φθηνό το ηλεκτρικό ρεύμα, οι μεταφορές, η θα είναι ελεύθερη η πρόσβαση στον αθλητισμό, στις παραλίες, και στον πολιτισμό;
Από τη στιγμή που η κεντρική διοίκηση του νεοφιλέλευθερου κράτους σχεδιάζει και υλοποιεί με στόχο την εξυπηρέτηση όχι του λαού αλλά των πλούσιων, αντίστοιχα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, οι υπηρεσίες Υγείας και Πρόνοιας θα παρέχονται από τους επιχειρηματίες ή θα λειτουργούν με ευθύνη της Τοπικής Διοίκησης ως επιχειρήσεις που θέλουν κέρδος και άρα θα τις έχουν μόνο όσοι έχουν να πληρώσουν. Για τους υπόλοιπους θα παρουσιάζουν το «φιλάνθρωπο» πρόσωπό τους οι αρχές του δήμου μαζί με τα μονοπώλια μέσω της πολιτικής της ελεημοσύνης, των συσσιτίων, και του εθελοντισμού.
Κι όμως ακόμη και σήμερα, υπάρχει λύση, υπάρχουν οι αντικειμενικές προϋποθέσεις για έναν άλλο δρόμο ανάπτυξης του τόπου και της χώρας, μια άλλη οργάνωση της κοινωνίας, που έχει βασικό χαρακτηριστικό της την απόφαση του λαού να μετατρέψει την ιδιοκτησία των μονοπωλίων σε κοινωνική. Για να μπορούν όλοι οι εργαζόμενοι να απολαμβάνουν ισότιμα, με βάση τις ανάγκες τους, δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες, Υγείας, Παιδείας, Πρόνοιας, Ασφάλισης, αναψυχής, προστασίας των παιδιών και υπερηλίκων, πολύ φτηνές υπηρεσίες (και σε ορισμένες περιπτώσεις δωρεάν) μεταφορών, τηλεπικοινωνιών, ενέργειας και ύδρευσης για λαϊκή κατανάλωση κλπ.
Όμως καμία λύση δεν έρχεται σαν από μηχανής Θεός, ούτε τη φέρνουν διάφοροι πεφωτισμένοι, δεν χαρίζεται αλλά καταχτιέται, με συμμετοχή, διεκδίκηση, και αγώνα .